Από γλωσσικής απόψεως, η Ρουμανία αποτελεί μία λατινογενή νησίδα στην καρδιά της σλαβόφωνης Ευρώπης. Αυτό οφείλεται στις εκστρατείες των Ρωμαίων στη Δακία. Βέβαια, αυτό που εγώ συνειδητοποίησα είναι ότι η σχέση των σημερινών ρουμάνων με τους αρχαίους ρωμαίους έχει μείνει σε καθαρά γλωσσικό επίπεδο.
Τα ρουμανικά είναι επίσημη γλώσσα της Μολδαβίας και της αποσχισθείσας επαρχίας της
Υπερδνειστερίας. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, η γλώσσα ονομάζεται “μολδαβική” (Limba Moldoveasca), ενώ στη Ρουμανία ονομάζεται
Limba Româneasca. Στη Ρουμανία, τα ρουμανικά γράφονταν
με το κυριλλικό αλφάβητο μέχρι το 19ο αιώνα. Στη Μολδαβία, η γλώσσα γραφόταν με το κυριλλικό αλφάβητο μέχρι την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ
στην Υπερδνειστερία, η χρήση του λατινικού αλφαβήτου διώκεται από το νόμο! Σουρρεαλισμός; Περιμένετε, έχει κι άλλο: Από το ρουμανικό αλφάβητο, οι τούρκοι συνεργάτες του Mustafa Kemal, στα πλαίσια της γλωσσικής μεταρρύθμισης (Dil Devrimi) πήραν το 1928 το γράμμα
Ş. Οι ρουμάνοι φαίνεται πως ζοχαδιάστηκαν λίγο, και έκτοτε επιμένουν ότι το
τουρκικό Ş διαφέρει από το ορίτζιναλ
ρουμανικό Ş, διότι
στο ρουμανικό η υπογεγραμμένη δεν ακουμπά το γράμμα S αλλά γράφεται ως κόμμα από κάτω, εν αντιθέσει προς το τουρκικό όπου χρησιμοποιείται η υπογεγραμμένη (cedilla), παραβλέποντας το ότι η γλώσσα τους περιλαμβάνει εκατοντάδες τουρκικές λέξεις-δάνεια για τα οποία δε δείχνουν την ίδια ευαισθησία. Σουρρεαλισμός στη νιοστή! Δείτε και τη διαφορά:
Ş vs Ș
Η διαδρομή από το αεροδρόμιο προς την πόλη σου δίνει μία πρώτη εικόνα για το τι σε περιμένει. Ευτυχώς δεν είχα την εμπειρία του παραδοσιακού μποτιλιαρίσματος. Παρ' όλα αυτά, είναι ξεκάθαρο ότι στο Βουκουρέστι υπάρχει και φτώχια και μιζέρια. Αλλά αυτά υπάρχουν παντού, απλά στο Βουκουρέστι τα βλέπεις και κατά τη διαδρομή σου προς την πόλη (και για να βλέπουμε και τη δική μας την καμπούρα, απλά να σας θυμίσω
την παραγκούπολη εκατέρωθεν της Αττικής Οδού, λίγο πριν τα διόδια στο Κορωπί). Γενικά, οι δρόμοι είναι κακοσυντηρημένοι, τα τηλεφωνικά καλώδια είναι κυριολεκτικά “κοτσίδες” επάνω στους στύλους και τα περιβόητα αδέσποτα του Βουκουρεστίου, κυκλοφορούν ελεύθερα σε όλη την πόλη. Πολλά έχουν ένα ταμπελάκι στο αυτί, που μάλλον πιστοποιεί ότι είναι εμβολιασμένα, στειρωμένα κλπ.
Πρώτη μας στάση το
πάρκο Herastrau, μία όαση μέσα στο χάος, και το Βουκουρέστι έχει αρκετά αξιόλογα και πανέμορφα πάρκα, όπως το
Cişmigiu (παραμελημένα μεν, αλλά είναι πάρκα με όλη τη σημασία της λέξης). Κοντά εκεί βρίσκεται το μουσείο της ρουμανικής υπαίθρου, με αυθεντικά σπίτια που μεταφέρθηκαν από την επαρχία. Λίγο πιο κάτω βρίσκεται το
“Μέγαρο της Ελευθεροτυπίας” (Casa Presei Libere), ένα επιβλητικό κτήριο χτισμένο επί εποχής Ceauşescu.
Συνεχίσαμε προς το
“Αθήναιον” (Ateneul Român), ένα πανέμορφο νεοκλασσικό κτήριο που φιλοξενεί συναυλίες κλασσικής μουσικής. Απέναντι βρίσκεται το Hilton, το οποίο -εξωτερικά τουλάχιστον- θυμίζει δευτεροκλασάτο ξενοδοχείο στη Σταδίου.
Επόμενο αξιοθέατο η
“Αψίδα του Θριάμβου” (Arcul de Triumf). H πρώτη αψίδα ανεγέρθη το 1878 ως μνημείο της Ανεξαρτησίας. Η σημερινή ολοκληρώθηκε το 1936. Εσφαλμένα, κάποιοι τη συνδέουν με το Ceauşescu. H
λεωφόρος Kiseleff, πάνω στην οποία ανεγέρθη η Αψίδα, είναι ο δρόμος των πρεσβειών και των προξενείων.
Το μνημείο που αναμφισβήτητα “takes the biscuit” είναι φυσικά το τσαουσεσκικό
“Σπίτι του Λαού” (Casa Populi), επισήμως γνωστό στα τσαουσεσκικά χρόνια ώς
Casa Republicii (Μέγαρο της Δημοκρατίας) και μετέπειτα
“Μεγαρό του Κοινοβουλίου” (Palatul Parlamentului). Πρόκειται για ένα θηριώδες κατασκεύασμα για το οποίο, ό,τι και να πεις είναι πραγματικά λίγο, πολυ λίγο. Είναι το δεύτερο κατ' όγκον μεγαλύτερο κτίριο μετά το Πεντάγωνο. Οι ξεναγήσεις γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα σε Ρουμανικά και Αγγλικά. Πρόκειται για το μεγαλύτερο δημόσιο διοικητικό κτήριο παγκοσμίως εν λειτουργία, που στεγάζει
το Κοινοβούλιο, Πολιτικά Γραφεία βουλευτών, υπουργεία, τη Σύγκλητο και ορισμένα δικαστικά όργανα. Για το λόγο αυτό, ο επισκέπτης περνάει screening και αφήνει την ταυτότητά του στην είσοδο. Το κτήριο έχει περίπου 3000 δωμάτια, βρίσκεται ακόμα υπό ολοκλήρωση. Φυσικά, εντυπωσίασα τη ρουμάνα ξεναγό με το “σκονάκι” που μου είχε δώσει μέσω MSN, αναφορικά με διάφορα χαρακτηριστικά του κτιρίου το μέλος
huntingashadow, το οποίο ευχαριστώ πολύ και δημοσίως.
Κι επειδή το ταξίδι έχει και αεροπορικό ενδιαφέρον, απλά να σας πω ότι
φημολογείται ότι το Σπίτι του Λαού συνδέεται υπογείως με το αεροδρόμιο Baneasa, στην περίπτωση που ο Ceauşescu έπρεπε να εγκαταλείψει τη χώρα (υποθέτω όχι για να πάει για ψώνια στο Harrod's, με τη σκ@τόψυχη τη γυναίκα του τη Elena). Η ξεναγός μας είπε χαρακτηριστικά:
“Ως ξεναγός, μίλησα και με ανθρώπους που εργάστηκαν στην κατασκευή και μου το επιβεβαίωσαν. Λόγω του ότι είναι μεγάλοι σε ηλικία (εννοεί ότι κάνουν παρέα με τον Αλτσχάιμερ), διατηρώ τις επιφυλάξεις μου. Είναι κάτι που δεν μπορώ ούτε να επιβεβαιώσω, αλλά ούτε και να διαψεύσω”. Βέβαια, ειπωθηκαν διάφορα τραγελαφικά του τύπου
“ό,τι βλέπετε εδω μέσα είναι ρουμανικής προέλευσης”, παραβλέποντας διάφορες λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας και ζαρντινιέρες με κινέζικα πλαστικά λουλούδια. Τελειώνοντας το 45λεπτο tour, η ξεναγός μας είπε ότι
μόλις είχαμε δει το 3% του κτιρίου. Τα συμπεράσματα δικά σας.
Λίγο πριν κλείσω αυτή τη σύντομη ξενάγηση του Βουκουρεστίου, απλά να πω ότι το “Σπίτι του Λαού” ανεγέρθη σε μία έκταση που αποτελούσε στο παρελθόν το ιστορικό κέντρο του Βουκουρεστίου. Στα πλαίσια του σοσιαλιστικού αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και με στόχο τη δημιουργία του
“Αστικού Κέντρου” (Centrul Civic) κατεδαφίστηκαν χιλιάδες κατοικίες και εκατοντάδες εκκλησίες και μοναστήρια για να ανεγερθούν εργατικές πολυκατοικίες και κυβερνητικά κτήρια. Όλη αυτή η καταστροφή ονομάστηκε -ειρωνικά εννοείται-
“Ceaushima”, μια και μόνο μία ατομική βόμβα θα ήταν ικανή να την επιφέρει σε τέτοια κλίμακα. Στα πλαίσια του σχεδίου
“Centrul Civic” ήταν και που εμφανίστηκαν οι χιλιάδες αδέσποτων σκύλων στους δρόμους του Βουκουρεστίου: οι ιδιοκτήτες τους, αναγκαζόμενοι να μετοικήσουν σε εργατικές πολυκατοικίες, τα εγκατέλειψαν στους δρόμους.
Το μεσημέρι, εγκατέλειψα προσωρινά τις vegetarian αναστολές μου και επισκέφθηκα το
“Κάρο με τις Μπύρες” (Caru' cu Bere) στην οδό Stavropoleos, ίσως την καλύτερη μπυραρία/μπρασερί σε ολόκληρη τη Ρουμανία. Τα σνίτσελ τους “τα σπάνε”!
Φυσικά είναι αυτονόητο ότι ελληνικές και τουρκικές επιχειρήσεις έχουν πάρει στα χέρια τους τη ρουμανική οικονομία. Σε κάθε γωνία βλέπεις υποκατάστημα της
Τράπεζας Πειραιώς και της
Alpha Bank. Πιο αραιά βλέπεις υποκαταστήματα της
ATE, Εμπορικής, Τράπεζας Κύπρου, Eurobank-Bancpost, Γερμανός, ενώ παντού βλέπεις τεράστιες πινακίδες με το λογότυπο της
COSMOTE. Επισκεφθήκαμε ένα σουπερμάρκετ για να βρούμε ράφια γεμάτα με προϊόντα της
Vivartia και της
Ülker, ενώ η
Εθνική Τράπεζα κατέχει το σύνολο των μετοχών της
Banca Romaneasca.
Κλείνοντας, θα προσπαθήσω και εγώ να πω τη δική μου γνώμη για την έκφραση
“Παρίσι των Βαλκανίων”. Είναι γεγονός ότι το Βουκουρέστι έχει σαφέστατες δυτικοευρωπαϊκές επιρροές και σίγουρα έζησε και αυτό τη δική του
Belle Epoque κάπου στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα. Θεωρώ ότι ο χαρακτηρισμός
"Πάτος της Ευρώπης" είναι τουλάχιστον ατυχής, αλλά αυτά είναι τελείως υποκειμενικά θέματα, ήτοι περί ορέξεως ουδείς λόγος. Δυστυχώς τα γεγονότα του 20ου αιώνα άφησαν πληγές σε αυτήν την όμορφη πόλη. Η εικόνα είναι πολλές φορές ενοχλητική ή απογοητευτική αλλά κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να πάει αν δεν του αρέσει. Πιστεύω ότι παραμένει μία ενδιαφέρουσα πόλη και ιδανικό ορμητήριο για μία σύντομη εκδρομή στο σχετικά κοντινό
Braşov και την
Τρανσυλβανία (υπάρχει και η Carpatair βέβαια). Αν πάτε με παρέα ή έχετε γνωστούς, το πιο πιθανό είναι ότι θα περάσετε καλά και οικονομικά. Στο κάτω-κάτω δε θα μείνετε και για πάντα.
@ckabi: Αν σου δοθεί η ευκαιρία, να πας. Ασφαλώς δεν είναι κάτι το σούπερ, αλλά μην απορρίψεις ποτέ κάτι επειδή κάποιος φίλος σου είπε ότι είναι χάλια. Καλύτερα να πας και να διαμορφώσεις τη δική σου άποψη, παρά να μην πας ποτέ.
Σύντομα κοντά σας και με την πτήση της επιστροφής...
