Για όσους ενδιαφέρονται, εντυπώσεις από τη σημερινή μου επίσκεψη στο αεροδρόμιο του Μονάχου:
Η κύρια εντύπωση είναι ότι η αεροπορική κίνηση συνέρχεται σταδιακά αλλά ίσως με αργούς ρυθμούς. Υπάρχει προφανώς πληθώρα επιβατών που θέλουν να δουν γρήγορη αποκατάσταση και περισσότερες επιλογές, αδυνατούν όμως να καταλάβουν ότι αυτό θέλει πολύ και εξειδικευμένο προσωπικό ώστε να είναι λειτουργικές και αποτελεσματικές οι συνδέσεις. Η ανυπομονησία προκαλεί μερικές φορές απογοήτευση, αίσθημα ανικανοποίητου και νευρικότητα. Όταν είμαστε στο ρόλο του επιβάτη, καλό θα ήταν να θυμόμαστε ότι οι υπάλληλοι έχουν να εξυπηρετήσουν όχι μόνο εμάς, αλλά και άλλους, συχνά υπό πίεση χρόνου, μπορεί να έχουν προσωπικά ή αλλά προβλήματα που τους δυσκολεύουν να αποδώσουν 100% (δεν είναι μηχανές), οι συνθήκες εργασίας δεν είναι πάντα οι καλύτερες, και κάποιες φορές αμείβονται ανεπαρκώς. Από την άλλη πλευρά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνει ανεκτή η αισχροκέρδεια ή η αδικία. Ας μην ξεχνάμε ότι σε ένα αεροδρόμιο συναντώνται πολιτισμοί, γλώσσες και λαοί που δύσκολα επικοινωνούν ή συμβιβάζονται, ίσως και να έχουν προκαταλήψεις ή και εχθρεύονται ο ένας τον άλλον. Όλο αυτό καθιστά την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού κάποιες φορές μια πρόκληση για τους υπαλλήλους, που κατά κανόνα δέχονται με χαρά.
Είδα περιπτώσεις γραφείων που έχουν καιρό ίσως να ενημερωθούν, είτε από αμέλεια είτε από έλλειψη επικοινωνίας ή και ενδιαφέροντος. Μερικές φορές δεν είναι σαφείς οι αρμοδιότητες του καθενός, προφανώς ακόμα ένα μεγάλο θέμα είναι η έλλειψη προσωπικού.
Μια άλλη αδυναμία που εντόπισα είναι το γεγονός ότι επειδή πολλές αεροπορικές αναθέτουν κάποιες εργασίες σε εξωτερικούς συνεργάτες ή επιχειρήσεις (το λεγόμενο outsourcing), χάνει η ποιότητα και η αίσθηση της προσωπικής επαφής. Αυτό βέβαια είναι θέμα εξοικονόμησης κόστους, όμως αποβαίνει εις βάρος της ποιότητας και του επιπέδου υπηρεσιών.
Η σύνδεση τρένου (S-Bahn) έχει αποκατασταθεί σε σημαντικό βαθμό, είναι αρκετά αξιόπιστη με ελάχιστες ή μικρές καθυστερήσεις, ασφαλής, αλλά λίγο άχαρη, ψυχρή, εξαιρετικά σιωπηλή. Ελάχιστοι συνεπιβάτες μου ήταν χαρούμενοι ή χαμογελούσαν, συνήθως χαιρόμαστε όταν πάμε ταξίδι, αλλά ίσως μερικοί από αυτούς ήταν εργαζόμενοι και όχι ταξιδιώτες. Εξακολουθώ να αναρωτιέμαι για ποιο λόγο δεν υπάρχει επιλογή να ανοίξει το παράθυρο στα τρένα. Κάποιες στιγμές αισθάνθηκα ότι ο αέρας ήταν βαρύς, ενδεχομένως θα πρέπει να ενημερωνόμαστε πιο τακτικά για την πορεία του κρονοϊού ή παρόμοιων λοιμώξεων του αναπνευστικού. Όλοι μας μπορούμε να συμβάλλουμε στη βελτίωση του αέρα που εισπνέουμε, και πιθανώς αυτό να σημαίνει ενίοτε να περιορίσουμε προσωρινά τις μετακινήσεις μας.
Έχει γίνει σημαντική πρόοδος στη σήμανση του αεροδρομίου, με φωτεινούς πίνακες αλλά και απλές πινακίδες. Ωστόσο, επειδή το περιβάλλον είναι γρήγορα μεταβαλλόμενο, μερικές φορές οι πληροφορίες σε μπερδεύουν. Ίσως χρειάζονται περισσότερες σταθερές συνδέσεις ώστε να υπάρχουν κάποια σημεία αναφοράς.
Το προσωπικό ασφαλείας κάνει σοβαρές προσπάθειες. Ίσως θα μπορούσε να γίνει λίγο πιο φιλικό, παρόλο που πρέπει να είναι σε εγρήγορση διαρκώς. Ενδεχομένως να χρειάζεται καλύτερη και τακτικότερη εκπαίδευση και ενημέρωση. Η διεθνής φύση του αεροδρομίου βέβαια το καθιστά λίγο δύσκολο. Επομένως οι εργαζόμενοι στο αεροδρόμιο, σε οποιοδήποτε πόστο, καλό θα είναι να μιλούν άπταιστα την τοπική, μια διεθνή γλώσσα τουλάχιστον όπως τα αγγλικά και μια γλώσσα που να καταλαβαίνει το επιβατικό κοινό ή ο αποδοχέας των υπηρεσιών.
Μου έλειψε λίγο η παλιά, θερμή, εξαιρετικά φιλόξενη φύση των Βαυαρών. Σα να έχουμε ψυχράνει όλοι, αλλά έτσι είναι όταν για λίγο μείνεις αδρανής ή μειώσεις ταχύτητα. Υποθέτω το καλοκαίρι θα είμαστε πιο θερμοί.
Οι εργασίες που γίνονται δε φαίνονται να ενοχλούν δεδομένου ότι το πτητικό έργο δεν έχει λάβει ακόμη την ολοκληρωμένη του έκταση. Η δική μου εντύπωση είναι ότι εργασίες προχωρούν αρμονικά, ίσως λίγο πιο αργά από το επιθυμητό, όμως αυτό ίσως εξυπηρετεί τη διασφάλιση της ποιότητας και αποφυγή λαθών. Και πάλι όμως θα ήθελα να τονίσω τη σημαντικότητα της επικοινωνίας. Δεν ξέρω πόσο συχνά γίνονται συσκέψεις όλων των εργαζομένων, αλλά ίσως θα ήταν καλό ή διεύθυνση του αεροδρομίου να οργανώσει τακτικές, προσωπικές προσκλήσεις προς κάθε ενδιαφερόμενο και ειδικά όσους δραστηριοποιούνται στο χώρο του. Ένα καλά οργανωμένο intranet θα μπορούσε να συμβάλει στην άμεση, αποτελεσματική και οργανωμένη ενημέρωση και ανταλλαγή πληροφοριών, αν δεν είναι ήδη σε λειτουργία. Δυστυχώς, δεν έχουν όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών και χρήστες του αεροδρομίου την ίδια πρόσβαση σε σύγχρονα μέσα πληροφορικής, γεγονός που κάνει την επικοινωνία λιγότερο αποτελεσματική. Ίσως η καθιέρωση ενός ή περισσότερων στάνταρντ στα συστήματα πληροφορικής βοηθούσε, με την προϋπόθεση ότι θα συμφωνήσουν όλοι με αυτό.
Οι χώροι αναμονής με τον καιρό έχουν εν μέρει φθαρεί και χρειάζονται ανανέωση. Για ένα αεροδρόμιο της τάξης του Μονάχου (χαρακτηρίζεται ως 5 αστέρων) νομίζω ότι τα ξύλινα καθίσματα είναι ακατάλληλα. Όσοι εργάζονται σε εσωτερικούς χώρους θα ήταν καλό να αποφεύγουν το κάπνισμα, καθώς σε κλειστούς χώρους ακόμα και μετά τον καθαρισμό μένουν υπολείμματα καπνού στον αέρα και τον επιβαρύνουν.
Μερικοί γραφειακοί χώροι, ειδικά στο διάστημα ανάμεσα στο Τ1 και Τ2, δίνουν την αίσθηση εγκατάλειψης ή φθοράς. Ίσως χρειάζονται επισκευές ή ανακαίνιση.
Οι χώροι εστίασης έδιναν πολύ καλή εικόνα καθαριότητας, ποιότητας τροφών και ατμόσφαιρας.
Επίσης οι τουαλέτες ήταν αρκετά καθαρές και προφανώς ελέγχονται τακτικά.
Μερικοί επιβάτες είχαν δυσκολία στο να βρουν την πύλη ή το τέρμιναλ. Ίσως οι πίνακες ή τα γραφεία πληροφοριών δεν είναι επαρκή. Ή το αεροδρόμιο μεγαλώνει ανοργάνωτα και δυσανάλογα.
Η αίσθηση μου δυστυχώς ήταν ότι στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, της μείωσης του θορύβου και άλλων αρνητικών επιπτώσεων της αεροπορίας λίγα πράγματα γίνονται. Ναι μεν υπάρχουν αφίσες που διαφημίζουν την πρόθεση να εκμηδενιστούν οι εκπομπές CO2 μέχρι το 2035, όμως η υποκειμενική μου άποψη είναι ότι δεν είναι αρκετά τα ως τώρα μέτρα ή οι εργάτες. Προφανώς προσγειώνονται και απογειώνονται ακόμα αεροσκάφη παλιάς τεχνολογίας, ρυπογόνα και θορυβώδη. Εντύπωση μου κάνει επίσης ότι σε ορισμένα τμήματα του αεροδρομίου υπάρχουν μηχανήματα αυτοεξυπηρέτησης check-in που ήταν μεν πρωτοποριακά για την εποχή τους, αλλά πλέον θεωρούνται ξεπερασμένα καθώς καταναλώνουν πολλή ενέργεια, έχουν μεγάλο βάρος και ενδεχομένως επιβαρύνουν το περιβάλλον. Ίσως δε γίνονται αρκετές επενδύσεις σε νέες, βελτιωμένες τεχνολογίες ή αυτές είναι απαγορευτικές σε κόστος.
Στις "δικές μας" τώρα Aegean και Sky Expess, η πρώτη έχει δικό της γραφείο, αλλά με προσωπικό δανεισμένο. Ο εξοπλισμός θα μπορούσε να είναι πιο σύγχρονος. Ο χώρος εργασίας, αν και φωτεινός και σχετικά άνετος, θα μπορούσε να διαμορφωθεί πιο ευχάριστα αν υπάρχει η προοπτική προσωπικού Aegean. Ο ικανοποιημένος εργαζόμενος είναι αποδοτικός και πιστός, και πολλοί συνεργάτες της Aegean είναι υποδειγματικοί ως προς αυτό. Η εγκατάσταση ιδίου προσωπικού - ίσως συμπληρωματικά του δανεικού - θα ενδυνάμωνε την παρουσία της, την αναγνωρισιμότητα, τον επαγγελματισμό, το επίπεδο υπηρεσιών, τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, την ικανοποίηση και ποιότητα του επιβατικού κοινού, την εμπιστοσύνη τοπικών φορέων σε αυτή και πιθανότατα των εσόδων της. Δεν γνωρίζω τι κόστος έχει όλο αυτό, αλλά πιθανότατα αξίζει τον κόπο, καθώς κάποια δρομολόγια θεωρούνταν στις καλές εποχές cash cows.
Η δεύτερη, η Sky Express, δε φαίνεται να έχει δικό της γραφείο, αν και αν θυμάμαι καλά προ λίγους καιρού υπήρχαν κάποια διαφημιστικά σταντ σε ένα γραφείο κοντά στα γκισέ που ενδεχομένως προβλεπόταν για εκείνη. Γενικά, ίσως ένα και μοναδικό δρομολόγιο την ημέρα ίσως να μη δικαιολογεί την ενοικίαση γραφείου. Αν υπάρχουν σχέδια επέκτασης δεν το γνωρίζω. Αν ναι, θα άξιζε τον κόπο να το δουν όσο είναι νωρίς και υπάρχουν διαθέσιμοι χώροι γιατί μετά θα είναι πιο δύσκολο. Από όσο διάβασα πηγαίνουν καλά, αλλά οι ίδιοι γνωρίζουν. Πάντως αν παίρνουν στα σοβαρά το δρομολόγιο θα πρέπει να επενδύσουν σε καλύτερη παρουσία στην αγορά, είτε μέσω άμεσης διαφήμισης είτε με άλλους τρόπους όπως συνεργασία με μεγάλους ή μικρούς πράκτορες, επιχορηγήσεις, εξασφάλιση επιπρόσθετων εσόδων με μεταφορά φορτίων, ανταποκρίσεις με άλλες αεροπορικές κλπ.
Συνοψίζοντας, το Μόναχο ανακάμπτει με λίγο αργότερους από το επιθυμητό ρυθμούς, ίσως όμως αυτό να είναι προτέρημα και όχι μειονέκτημα καθώς προέχει ο καλός προγραμματισμός για ένα καλό αποτέλεσμα. Οι ελλείψεις προσωπικού πιστεύω όταν εντοπιστούν και συγκεκριμενοποιηθούν θα πάψουν. Η σχετική διστακτικότητα του κλάδου σύντομα θα ξεπεραστεί όταν ρυθμιστούν κάποια ζητήματα ασφάλειας και οργάνωσης. Χωρίς να θέλω να προβλέψω το μέλλον, νομίζω ότι ένας σημαντικός δείκτης θα είναι το πως θα εξελιχθεί το ερχόμενο καλοκαίρι.
